လာအိုခရီးသြားမွတ္တမ္း ( ၁ )

        ၂၀၁၄-ခု၊ ဇြန္လ (၁၀)ရက္ေန႔တြင္ လာအုိႏုိင္ငံ၊ ဗီယန္က်င္းသို႔ အလည္ေရာက္ခဲ့သည္။ မဲေခါင္ျမစ္ကမ္းေဘးတြင္ တည္ရွိသည့္ လာအိုႏုိင္ငံ၏ ျမိဳ႔ေတာ္ျဖစ္သည္။ လာအိုႏုိင္ငံသည္ ျပည္နယ္ (၁၇)နယ္တို႔ျဖင့္ ဖြဲ႔စည္းထားျပီး လူဦးေရ (၆)သန္း ေနထိုင္သည္။ တစ္ႏုိင္ငံလုံး သံဃာဦးေရ (၂၄၇၄)ပါး ရွိသည္။ ႏူးညံ့အိစက္ေသာ ေကာင္းညွင္းေပ်ာ့ကိုသာ အျမဲစားသုံးၾကျပီး လာအိုလူမ်ိဳး အမ်ားစုမွာ ျဖဴျဖဴေဖြးေဖြး ေသးေသးသြယ္သြယ္ျဖင့္ ေခ်ာေမာလွပၾကသည္။ ေကာင္းညွင္းကိုသာ စားသုံးေလ့ရွိသျဖင့္ ေကာင္ညွင္းဆန္က ေစ်းခ်ိဳျပီး ရုိးရုိးဆန္က ေစ်းၾကီးသည္။

  ထိုေန႔ နံနက္ ၉-နာရီေလာက္တြင္ ဗီယန္က်င္း( Vientiane)ျမိဳ႔၊ Inpeng Temple ေက်ာင္းသို႔ ေရာက္ရွိသည္။ ေက်ာင္း၀န္းမွာ သန္႔ရွင္းသပ္ရပ္ျပီး ဆိတ္ျငိမ္ေန၏။ မိမိ၏ မိတ္ေဆြရဟန္းေတာ္ကို ေမးလိုသျဖင့္ ေမးရမည့္သူ လုိက္ရွာရာ တစ္ပါးတစ္ေလမွ် မေတြ႔ေပ။ ေက်ာင္းသို႔ လာေရာက္ကန္ေတာ့ေသာ လာအိုအမ်ိဳးသားတစ္ဦးထံမွ ဖုန္းငွားျပီး ဖုန္းဆက္ေခၚမွ ေတြ႔ရ၏။ ထို အင္ဖန္းေက်ာင္းတြင္ စုေပါင္းသံဃာ (၁၄)ပါးခန္႔မွ်သာ ရွိ၏။

    ထိုေန႔ ေက်ာင္းတြင္းဘုရားေဆာင္ကို ဖူးျဖစ္၏။ ဘုရားေဆာင္အတြင္း ေရွးေဟာင္း ဘုရားဆင္းတုေ တာ္မ်ား၊ ဘုန္းၾကီးကိုင္ယပ္ေတာင္၊ ဖေယာင္းတုိင္မ်ား၊ ရဟန္းခံပြဲတြင္ ရဟန္းသစ္အား လွဴဒါန္းေသာ အေရာင္မ်ိဳးစုံျဖင့္စီျခယ္ထားေသာ ေက်ာက္စီကုဋင္္မ်ား ကို ေတြ႔ရသည္။ ဘုရားေဆာင္အနီးတြင္ သမိုင္း၀င္ ျမန္မာႏုိင္ငံ ဘုရင့္ေနာင္မိဖုရားရုပ္တုႏွင့္ လာအိုဘုရင္ Saysettha thiraj ၏ မိဘုရားရုပ္တုတို႔ကို ယွဥ္တြဲ၍ ထုဆစ္ထားသည္။ ညေနပိုင္းတြင္ ထိုအင္ဖန္းေက်ာင္းအနီးက Ongteu temple ေက်ာင္းသို႔ သြားေရာက္ခဲ့သည္။ တစ္ေထာင္ကီလိုဂရမ္ရွိဘုရားေက်ာင္းတိုက္ဟု အဓိပၸါယ္ရသည္။ ထိုေက်ာင္းတြင္ ကီလိုဂရပ္ တစ္ေထာင္ရွိျပီး သပၸါယ္လွေသာ ေရွးေဟာင္းထိုင္ေတာ္မူ ျမတ္ဗုဒၶဆင္းတုေတာ္ကို ဖူးေမွ်ာ္ရသည္။ 

  လာအိုသံဃာ့ရာဇာ မေထရ္ျမတ္ သီတင္းသုံးေသာ ေက်ာင္းတိုက္ျဖစ္၏။ ေက်ာင္း၀င္း အတြင္းတြင္ ႏွစ္ထပ္စာသင္ေဆာင္မ်ား စီတန္းလွ်က္ သံဃာတကၠသိုလ္ၾကီးကို ဖြင့္လွစ္ထား သည္။ ေက်ာင္းဆင္းခ်ိန္ျဖစ္၍ ေက်ာင္းသားတို႔ကို မေတြ႔ခဲ့ရေပ။ တာ၀န္ခံတို႔ႏွင့္ ေတြ႔ခြင့္ရ၍ သိခ်င္သည္ တို႔ကို ေမးျမန္းခြင့္ရသည္။ ယခု လက္ရွိ ေက်ာင္းသားသံဃာဦးေရ (၃၉၀)ပါး ရွိသည္ဟုသိရသည္။ သံဃာ့တကၠသိုလ္တြင္ Buddhist Study, Education, languagestige, English, Social Science ဌာနတို႔ကို ဖြင့္လွစ္ထားသည္။ ဌာနတိုင္း ဘာသာရပ္တစ္ခုအျဖစ္ ပါဠိဂရမ္မာ၊ အဘိဓမၼာ၊ သုတၱႏၱ၊ ပါဠိဘာသာျပန္တို႔ကို မျဖစ္မေန သင္ရသည္။ အဂၤလိပ္ဌာနမွတစ္ပါး အျခားဌာနတို႔၌ အဂၤလိပ္ဘာသာကို တစ္ပတ္ သုံးနာရီသင္ယူရသည္။ Social Science ဌာန၌ သခ်ၤာဘာသာကိုလည္း သင္ရသည္။ တစ္ပတ္ကို ငါးရက္မွ် ေန႔လည္ ၁၂-နာရီခြဲမွ ညေန ၅-နာရီထိ ေက်ာင္းဖြင့္သည္။ 

     ယခုတကၠသိုလ္ႏွင့္ လာအိုေတာင္းပိုင္းတြင္ တကၠသိုလ္ဟု တစ္ႏိုင္ငံလုံးတြင္ သံဃာတကၠသိုလ္ႏွစ္ခု ရွိသည္။ ဗီယန္က်င္းျမိဳ႔တြင္ ဘုန္းၾကီးေက်ာင္း (၃၀၀)ေက်ာ္ရွိသည္ဟု သိရသည္။ တစ္ႏုိင္ငံလုံး သံဃာအပါးတစ္ရာရွိေက်ာ္ရွိေသာေက်ာင္းတုိက္ ငါးေက်ာင္းခန္႔ ရွိသည္။ ထိုေက်ာင္းတို႔မွာ ဗီယင္းက်င္းျမိဳ႔ႏွင့္ လာအုိႏိုင္ငံ အေနာက္အရပ္ လြန္းဖရန္ဗန္း (Louangphabang) ျမိဳ႔တို႔တြင္ တည္ရွိ၏။ 

    ဇြန္လ (၁၁)ရက္ေန႔တြင္ ဗီယန္က်င္းတစ္၀ိုက္လည္ပတ္ၾကသည္။ နံနက္ေစာေစာတြင္ မိမိ၏ သူငယ္ခ်င္းရဟန္းေတာ္ Hongsa ၏ စီစဥ္မႈေၾကာင့္ သူ၏ရဟန္းဒကာမကားျဖင့္ လုိက္ပို႔သည္။ Hongsa ႏွင့္ သူ၏ တပည့္ႏွစ္ပါးတို႔ လိုက္ပါပို႔ေဆာင္ၾကသည္။ ျမိဳ႔လည္က ပသုဆိုင္း (Patousay Victory gate) သို႔ ဦးစြာေလ့လာၾကသည္။ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံႏွင့္ အျခားႏုိင္ငံမ်ား၏ သိမ္းပိုက္ျခင္းေဘးမွ လြတ္လပ္ေသာ ေအာင္ပြဲအထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ တည္ထားေသာ လြတ္လပ္ေရးဂိတ္ျဖစ္သည္၊ ျမိဳ႔ေတာ္၏ အလယ္ဂိတ္ဟုလည္း သိၾက၏။ ထိုဂိတ္၏ေျမာက္အရပ္၌ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ရုံး တည္ရွိ၏။ ဂိတ္၏ အေပၚထပ္သို႔ တက္ေရာက္ၾကသည္။ အဆင့္ဆင့္ အထပ္တိုင္းတြင္ လာအိုႏိုင္ငံအမွတ္တရပစၥည္းမ်ား ေရာင္းခ်သည္။ ဘုရားပုံအမွတ္တရပစၥည္း ၀ယ္ျဖစ္ခဲ့သည္။ အေပၚဆုံးထပ္မွျမင္ရေသာ ဗီယန္က်င္း ရႈခင္းသည္ လွပသန္႔ရွင္း၏။ လူဦးေရနည္းေသာ ျမိဳ႔ေတာ္ျဖစ္၍ လမ္းမ်ားက်ယ္၀န္းသန္႔ရွင္းျပီး ယာဥ္ေၾကာပိတ္ဆို႔မႈ နည္း၏။ က်ိဳးတိုးက်ဲတဲသြားလာေနၾကေသာ စက္ဘီး ဆိုင္ကယ္ ကားတို႔ကို ေတြ႔ျမင္ရသည္။ လူႏွင့္ကားတို႔ ထူထပ္သည့္ အိႏၵိယတြင္ အေနၾကာခဲ့ေသာ မိမိအတြက္ ျမင္ကြင္းအားလုံးက ရွင္းေန၏။ 

    ထို႔ေနာက္ That laugng Stupa သို႔ သြားေရာက္ဖူးေမွ်ာ္ၾကသည္။ ဘုရားသမိုင္းႏွင့္ပတ္သက္ ၍ မိမိ၏လာအိုသူငယ္ခ်င္းရွင္းသမွ် မွတ္သားရသည္။ သိရီဓမၼာေသာကမင္းၾကီး ကိုးတိုင္းကိုးဌာန တို႔သို႔ သာသနာျပဳေစလႊတ္ရာ၌ အရွင္ေသာဏႏွင့္ အရွင္ဥတၱရတို႔သည္ လာအိုသို႔ ေရာက္ခဲ့ၾကျပီး ဓာတ္ေတာ္တို႔ကို ေစတီငယ္ေလးတစ္ဆူ တည္ထားကိုးကြယ္ခဲ့သည္။ အရွင္ဗုဒၶ၀ံသ (Buddhavongsa) ဦးေဆာင္ေသာ လာအုိသံဃာ ရဟႏၱာငါးပါးတို႔သည္ အိႏၵိယမွ ပညာသင္ၾကားျပီးေနာက္ လာအိုသို႔ျပန္လာကာ ဗုဒၶ၀ံသေက်ာင္းတိုက္ကို တည္ေထာင္ျပီး ထိုေစတီငယ္ကို ပူေဇာ္ကာ ေစာက္ေရွာက္ၾကသည္။ ယခုအခါ ထိုဗုဒၶ၀ံသေက်ာင္းတုိက္သည္ လာအိုႏိုင္ငံ၏ နာမည္ၾကီး ၀ိပႆနာဌာနျဖစ္ျပီး သံဃာ့အထက္တန္းေက်ာင္းကိုလည္း တြဲဘက္ဖြင့္လွစ္ထားသည္။

       ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာၾကာျပီးေနာက္ AD1560 တြင္ လာအိုဘုရင္ SaySettha Thiraj သည္ လာအုိႏိုင္ငံ အေနာက္အရပ္ လြန္းဖရန္ဗန္း (Louangphabang)မွ ဗီယန္က်င္းသို႔ ျမိဳ႔ေတာ္ကို ေျပာင္းေရႊ႔တည္၏။ AD 1566 တြင္ ေစတီငယ္ကို ငုံကာ ၾကီးမားေသာ That laugng stupa ကုိ တည္ထားခဲ့သည္။ ပညာပါရမီေတာ္ သုံးဆယ္ကို ရည္စူးကာ ေစတီငယ္အထြဋ္ သုံးဆယ္တို႔ကို တည္ထားကိုးကြယ္ခဲ့သည္။ ေရႊျပားတြင္ ေယဓမၼာ ေဟတုပၸဘ၀ါ-စေသာဂါထာကို ေရးထြန္း၍ ဌာပနာ ထားခဲ့၏။ လာအုိႏုိင္ငံ ဘုရင္အဆက္ဆက္ ေစာက္ေရွာက္ကိုးကြယ္ခဲ့ၾကသည္။ ေလာကစူဠာ မဏိေစတီဟု ေရွးက ေခၚေ၀ၚၾက၏။ အလြန္ၾကီးေသာ ဓာတ္ေတာ္ေစတီဟု အဓိပၸါယ္ျဖင့္ နားလည္ပူေဇာ္ၾက၏။ ေစတီေတာ္တြင္ ရင္ျပင္တြင္ သံဃာ့ရာဇာသီတင္းသုံးရာအေဆာင္၊ သံဃာေကာင္စီ ရုံးစိုက္ရာ အေဆာင္တို႔ကို ခန္႔ျငားစြာ ေဆာက္လုပ္ထားသည္။

      ေန႔လည္စာကို Rose Hotel တြင္ သုံးေဆာင္ၾကသည္။ လာအုိရဟန္းေတာ္၏ ရဟန္းဒါယကာမက ဆက္ကပ္လွဴဒါန္း၏။ အဆင့္ျမင့္ ေဟာ္တယ္စာျဖစ္၍ စားဘြယ္စုံလင္၏။ လာအိုရုိးရာ ၀ါးခ်င္းေလးထဲတြင္ ထည့္ထားေသာ ေကာက္ညွင္းပူပူေလးကို ဘုန္းေပးခြင့္ရသည္။ ေကာင္းညွင္းထမင္းတြင္ ၀ါးရနံ႔ေလးက သင္းေနသျဖင့္ ပိုမို စားခ်င္စဖြယ္ျဖစ္သည္။ 

  

သိမ္ေမြ႔ဦး (BHU)

(ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္)