အေမ ဘယ္လုိပဲ ေခ်ာသိပ္သိပ္ ၊ သားအိပ္မွေပ်ာ္မယ္ အေမရယ္......။

                  ျမဴမွဳန္ကင္းတဲ့ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ရဲ့ ညဥ့္နက္ သုံးနာရီ အခ်ိန္မွာ အရွင္လက္လက္ အေကာင္းပကတိကေန ဒီအေျခေနမ်ဳိးကုိ ေရာက္သြားပါတယ္ အေမ......... 

အေမေျပာခဲ့တယ္ မွတ္မိေသးလား "မတရားမွဳ႕မွန္သမွ်တြန္းလွန္ၾက"ဆုိတာမွတ္မိမွာေပ့ါအေမ.......

          အေမေျပာခဲ့တာမဟုတ္လား "လုပ္ရဲတာ သတၱိမဟုတ္ဘူး၊ ခံရဲတာသတၱိ" ဆုိတာအေမ့စကားပါ အေမ...

              အခုေတာ့ အေမ့စကားကို သဲအူလွဳိက္လွဲႀကိဳက္ခဲ့မိလုိ႔ တနည္းအားျဖင့္ အေမကုိ အားက်လုိ႔ ပြဲတစ္ပဲြဆင္ႏဲြလုိက္တာ မ်က္လုံးကန္းသူကန္း ေသရာပါ ဒဏ္ရာရသူရေနတာ အေမ မ်က္ၿမင္ မဟုတ္ ပါလား..... ဒီေန႔ အေမ ဦးဇင္းတို႔ကို လာၿပီးအားေပးေဖာ္ရလုိ႔ ေက်းဇူးအထူးတင္ပါတယ္......

.         ဒါေပမယ့္ သားတုိ႔ကုိ ဒီမတရားမွဳ႕အတြက္ ဆႏၵမျပပါနဲ႔ ေနာက္ဆုတ္လုိက္ပါလုိ႔ ဘယ္ေတာ့မွ မေျပာပါနဲဲဲ၊ အေမဘယ္လုိေခ်ာ့သိပ္သိပ္ ၊ သားအိပ္မွ ေပ်ာ္မွာပါ။ သားမအိပ္ခ်င္ေသးဘူး အေမရာ၊ မတရားမွဳ႕အတြက္ သားတုိ႔တေတြ ဆက္လက္တုိက္ပဲြဝင္အုန္းမွာပါ၊ အခု သားတုိ႔တုိက္ေနတဲ့ တုိက္ပဲြက ေၾကးနီးစီမံကိန္းရပ္ဆုိင္းေရး အတြက္ တစ္ခုတည္းမဟုတ္ပါဘူး။ စစ္အာဏာရွင္ဆန္တဲ့ လုပ္ရပ္မွန္သမွ်ကုိ တြန္လွန္ၿဖိဳဖ်က္မွာပါ အေမ...........

.     အေမ...သား မအိပ္ခ်င္ေသးဘူး။ လူထုေတြ ဆင္းရဲတယ္၊ ဒီအာဏာရွင္စနစ္ၾကီး မျပဳတ္က်သေရႊ သားအိပ္ေပ်ာ္မွာမဟုတ္ဘူး။ 

အေမ...မွတ္မိမွာေပ့ါ...... သားတုိ႔ စက္တင္ဘာတုန္းက အေမလြတ္ေျမာက္ဖုိ႔အတြက္ ဒီလုိပဲ လူထုနဲ႔အတူ တုိက္ပဲြဝင္ခဲ့တာပါ။ အေမ့မ်က္ႏွာေလးေတာင္ သားျမင္လုိက္ရေသးတယ္။ အဲဒီတုန္းက သားတုိ႔က အေမ့ကို အားေပးတယ္၊ အခု သားတုိ႔ကို အေမက အားေပးတယ္။ ဝမ္းသာပါတယ္အေမ..... သားတို႔နဲ႔ အေမဟာ ဘဝေတြ ေနရာေတြ အဆင့္ေတြ အသက္ေတြသာ ကြာျခားေပမယ့္.... အာဏာရွင္စနစ္ကုိ ျဖဳတ္ခ်တြန္လွန္တဲ့ေနရာမွာ တူညီေနပါတယ္။ 

    အေမ တာဝန္ေက်ပါတယ္.. သားတုိ႔ ဆက္လက္ၿပီး တာဝန္ထမ္းေဆာင္ရအုန္းမွာျဖစ္တယ္အေမ........ အေမက သားထက္ ပညာရွိပါတယ္....... အေမက တုိက္ပဲြဝင္ခဲ့တာ သားတုိ႔ထက္ေတာင္ ေစာေသးတယ္ အေမဟာ စစ္သူႀကီးပါ.... အခုမွ သားတုိ႔က စၿပီး အာဏာရွင္ကို တုိက္ရမယ္ေလ၊ ဒါေပမယ့္ ဘယ္ေလာက္ပဲတုိက္ပြဲေတြ ဝင္ခဲ့၀င္ခဲ့ အေမတုိ႔နဲ႔သားတုိ႔ျ ပည္သူေတြဟာ အျမဲတမ္းရွဳံးေနတယ္မဟုတ္ပါလား....... အဲဒီရွဳံးေကြ်းေတြကုိ ျပန္ဆပ္ဖုိ႔ သားတုိ႔ အလုပ္လုပ္ေနတယ္ဆုိတာ အေမနားလည္မွာပါ... 

   အေမ့ကုိ တစ္ခုမွာလုိက္ခ်င္တယ္အေမ............ သားတုိ႔ကို ခ်စ္တယ္ဆုိရင္ လက္ရွိေၾကးနီးစီမံကိန္း မတရားမွဳ႕အတြက္ လြတ္ေတာ္မွာေဖာ္ထုတ္ေပးပါလုိ႔ သားေတာင္းဆုိခ်င္ပါတယ္.......... အားကုိးစရာဆုိလုိ႔ အေမတစ္ေယာက္တည္းပဲရွိတယ္... 

    ဒါေပမယ့္ အေမရာ သားမအိပ္ခ်င္ေသးဘူး....... အေမ ဘယ္လုိေခ်ာသိပ္သိပ္ ၊သားအိပ္မွ ေပ်ာ္မယ္..........ဆုိတာ အေမသိပါတယ္...... ........................................... 

(ေၾကးနီးစီမံကိန္း ဆႏၵျပပဲြမွာ ဘဝေတြေပးဆက္လုိက္ရတ့ဲ ရဟန္းရွင္လူမ်ားအတြက္ ခံစားခ်က္ကို တင္ျပလုိက္ပါသည္) (ခံစားတတ္တဲ့ ႏွလုံးသားေတာ့ရွိတယ္္ စာေရးစမရွိလုိ႔ သတ္ပုံမွားရင္ခြင့္လြတ္ပါ) 
                                                        ေထာက္စူး
( လက္ပံေတာင္း ေတာင္ အၾကမ္းဖက္ ျဖိဴခြဲသည့္အတြက္ အမ်ားနည္းတူ   ၀မ္းနဲေက်ကြဲစြာ ခံစားရပါသည္။ ထို႔ ေၾကာင့္ ေဖ့ဘြတ္ခ္ မွ ေတြ႔ေသာ ရင္ကိုစိုက္၀င္သည့္ စာမူတစ္ခုအား မွ်ေ၀လုိက္ပါသည္။ )

ရိုးသားေျဖာင့္မတ္ျခင္းျဖင့္ ဘ၀ကို ဂုဏ္ယူပါ..။

      ရိုးသားျခင္း ၊ေျဖာင့္မတ္ျခင္း၊ တည့္မတ္ျခင္းဆိုတာဟာ လူတစ္ေယာက္ ရဲ႕ တန္ဖုိးျဖစ္တယ္။ ရိုးသားေျဖာင့္မတ္ျခင္းဆိုတဲ့ ဂုဏ္သိကၡာကိုလည္း တန္ဖုိးထားရမယ္။ ဘယ္အလုပ္ကိုပဲလုပ္လုပ္ ရိုးသားေျဖာင့္မတ္တဲ့ ဂုဏ္ ကို ေရွ႕တန္းတင္ၾကရမယ္။

        ဂုဏ္သတင္းေက်ာ္ေစာမႈဆိုတာ ကိုယ္က လိုခ်င္ၿပီး အတင္းလုိက္လို႔ ရေလ့ရွိတဲ့ အရာမဟုတ္ပါဘူး။ အရိပ္လုိ လိုက္ေလ ေျပးေလပါပဲ။  

         တကယ္ေတာ့ ... ေက်ာ္ေစာမႈဂုဏ္သတင္းဆိုတာ ပန္းဥယ်ာဥ္ထဲမွာ ပ်ံသန္း က်က္စားေနတဲ့ လိပ္ျပာေလးေတြလုိပဲ ပန္းဥယ်ာဥ္မွာ ပန္းစုံ၊ အနံ႔စုံရင္ သူတို႔ အလုိလုိလာၿပီး ေပ်ာ္ၾကတာပါပဲ။ လိပ္ျပာေလးေတြကို အတင္းလိုက္ဖမ္းလို႔ အက်ိဳးမရွိပါဘူး။ ဒီလိုလွပတဲ့ လိပ္ျပာေလးေတြကို ကိုယ္ပိုင္ျဖစ္ေအာင္ဆိုၿပီး အတင္း ပိုက္နဲ႔ ဖမ္း၊ ပင္အပ္နဲ႔ထိုးၿပီး စကၠဴနဲ႔ကပ္၊ မွန္ေသတၱာထဲ ထည့္ထားျပန္ေတာ့လည္း ပန္းပြင့္ပၚမွာ ပ်ံသန္းေနသလို ႏွစ္လုိဖြယ္ရာ မျဖစ္ေတာ့ပါဘူး။ ဒီေတာ့ ပန္းၿခံထဲမွာ ပန္းမ်ိဳးစုံစိုက္္ထားရင္ လိပ္ျပာေလးေတြဟာ တစ္သုတ္ ၿပီး တစ္သုတ္ မျပတ္လာကာ ပ်ံသန္းျမဴးတူးၿပီး ဥယ်ာဥ္ရဲ႕ အလွက်က္သေရကို တိုး ေစမွာအမွန္ပါပဲ။ 

        ေက်ာ္ေစာမႈဆိုတာကလည္း ဒီလိုပါပဲ ။ လိပ္ျပာေလးေတြ ေပ်ာ္ေစတဲ့ ပန္းမန္ စိုက္ ပ်ိဳးသလို ကိုယ့္ရဲ႕ အရည္အခ်င္းေတြကို အၿမဲတိုးတက္ေနေအာင္ ရိုးရိုးသားသားနဲ႔ ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္ေနရင္ ေက်ာ္ေစာမႈက ပန္းလိပ္ျပာ၀ဲသလို အၿမဲရွိေနမွာပါပဲ ။ 

     ဒါေပမဲ့ ... ေက်ာ္ေစာမႈ ရွာေဖြတဲ့ေနရာမွာ ရိုးသားေျဖာင့္မတ္တဲ့နည္းနဲ႔ ရွာေဖြဖုိ႔ေတာ့ လိုအပ္ပါတယ္။ ကိုယ့္ ပညာအရည္အခ်င္းကို မွီၿပီး ရေအာင္ ႀကိဳးပမ္းရတာကေတာ့ ျမန္ လည္းမျမန္ဘူး ၊ သက္သက္ သာသာနဲ႔လည္း ဘယ္ေတာ့မွ ရေလ့မရွိဘူး ။ 

     ဘယ္ အရာပဲျဖစ္ျဖစ္ အထက္ကို ဆန္တက္ရရင္ ခက္ခဲေလ့ရွိတာ သဘာ၀ပါ၊ ဂုဏ္သတင္း ေက်ာ္ေစာမႈတစ္ခု ရဖုိ႔ အတြက္ မရိုးသားတဲ့ စိတ္ေနစိတ္ထားနဲ႔ ျဖတ္လမ္းနည္းကို အ သုံး မျပဳဖုိ႔ အေရးၾကီးပါတယ္။

                                                                  (ဆရာမႀကီး ေဒၚခင္မ်ိဳးခ်စ္)

"ဗာရာဏသီ အလြမ္း"

ဘြားဘြားက
ကြမ္းနံ ့ထံုသင္း အာခံတြင္းနဲ ့
 ပံုခင္းေျပာျပ။

ကြ်န္ေတာ္က
 ေက်ာကအဖု တဖုႏွစ္ဖု
အဖုထိုးေပး။

 ဗာရာဏသီအစခ်ီလို ့
 ျဗဟၼာဒတၱဘုရင္ တင္ေျမွာက္ၿမဲပင္။


ဘီစီ ေအဒီ 
ဘယ္ေခတ္ဆီကလဲ။ 

ဗာရာဏသီ 
ခုဘယ္ျပည္ေနရာလဲ။ 

 ျဗဟၼာဒတၱဘုရင္ 
နန္းစဥ္နန္းဆက္တြက္ႏိုင္ၾကလား။

 မႏုႆလူမွု သမိုင္းျပဳသူ 
သုေတသီတို ့ လိုက္လို ့မမီ 
ဘြားဘြားတည္တဲ့ ထိုတိုင္းျပည္။ ။ 
                 ေမာင္ေအာင္ပြင့္

အလြမ္းသင့္ ေဒ၀ါလီ..။

     ေဒ၀ါလီတဲ့..။ ေဗ်ာက္အိုးသံေတြ တ၀ုန္း၀ုန္း တဒုိင္းဒိုင္းျဖင့္ တစ္ညလုံး ဆူညံေနေတာ့သည္။ ေကာင္းကင္ယံတစ္ခုလုံး တုိက္ပြဲျဖစ္ေနၾကသည့္ အလား ထိန္းလင္းေနေပ၏။ ယေန႔ညေတာ့ အိပ္လို႔ရမည္ မထင္ေပ။ ေဒ၀ါလီေရာက္တိုင္း အမိေျမက သီတင္းကၽြတ္ပြဲကို လြမ္းမိသည္။ အမိေျမ၏ သီတင္းကၽြတ္ႏွင့္ ေ၀းခဲ့သည္မွာ ငါးႏွစ္ေတာင္ တိုင္ခဲ့ေပျပီ။

                                                  တကၠသိုလ္ မိန္းဂိတ္..။

    ငယ္ငယ္တုံးက သီတင္းကၽြတ္ေရာက္လွ်င္ ေဗ်ာက္အိုးတို႔ ေဖာက္ကာ ေပ်ာ္ရသည္။ ေၾကာက္တတ္ေသာ မိန္းကေလးတို႔အနီးနား ေဖ်ာက္ေဖာက္ျပီး ေျပးရသည္။ သူမတို႔ ေၾကာက္ျပီး ေအာ္လွ်င္ ကေလးသဘာ၀ အေပ်ာ္ၾကီး ေပ်ာ္ေနေတာ့သည္။ အိမ္တိုင္းအိမ္တိုင္း ဆီးမီးတိုင္တို႔ ထြန္းညိွကာ တာ၀တိံသာမွ အမိေက်းဇူဆပ္ အဘိဓမၼာတရားေဟာျပီး လူ႔ျပည္ သကၤႆနဂိုရ္သို႔ ဆင္းလာေသာ ျမတ္ဗုဒၶကို ၾကိဳဆိုပူေဇာ္ၾကသည္။ 

     ကၽြႏု္ပ္တို႔ရြာတြင္ သီတင္းကၽြတ္လျပည့္ေန႔ညေရာက္တုိင္း ဆီမီးပေဒသာပင္ကို အက၊အခုံတို႔ျဖင့္ တစ္ရြာလုံး လွည့္လည္ၾကျပီး ရြာဦးဘုန္းၾကီးေက်ာင္းသို႔ ဆီးမီး ပေဒသာႏွင့္ လွဴဖြယ္တို႔ကို သြားပို႔ၾကရသည္။ ထိုအခ်ိန္ ရြာထဲမွ လုံမပ်ိဳမ်ား အစြမ္းကုန္ အလွျပင္ၾကကာ ဆီးမီးပေဒသာပင္ကို ရြက္ၾကသည္။ ပေဒသာပင္မွာ ငွက္ေပ်ာတိုင္တြင္ ပိုက္ဆံတုိ႔ကိုု ပန္းလုပ္ကာ အလွဆင္ၾကျပီး ဖေယာင္းတိုင္တို႔ကို ထြန္းညိွၾကသည္။ ဖေယာင္းမီးညိမ္းလ်င္ လုံမပ်ိဳမ်ား ေဘးတြင္ ကပ္ပါလာၾကေသာ လူပ်ိဳမ်ားက ျပန္လည္ထြန္းညိွေပးၾကသည္။ ရြာ သီတင္းကၽြတ္ပြဲကို ကာလသားလူပ်ိဳတိုင္း မေျဖမေန ေပ်ာ္ရႊင္စြာ ဆင္ႏြဲၾကသည္။ 

    ကၽြနု္ပ္တို႔ ကေလးတစ္သိုက္ကား ေဗ်ာက္အိုးမ်ား ဆူညံစြာ ေဖာက္ၾကသည္။ လွည့္လာရာတြင္ ကျပေဖ်ာ္ေျဖေသာ တိုးရုပ္အကတြင္ တစ္ေယာက္ျပီး တစ္ေယာက္ ၀င္ကၾကကာ ေပ်ာ္ၾကရသည္။ ရြာသီတင္းကၽြတ္ပြဲတြင္ လူၾကီးေတြလဲ ျမတ္ဗုဒၶကို ပူေဇာ္ရလို႔ ေပ်ာ္ၾကသည္။ အပ်ိဳ လူပ်ိဳေတြလဲ အလွျပၾကရ၊ ရြာဓေလ့ ႏြဲၾကရသမို႔ ေပ်ာ္ၾကသည္။ ကေလးေတြလဲ ေဆာ့ၾကရလို႔ ေပ်ာ္ၾကသည္။ အရြယ္တန္းစား မေရြး ေပ်ာ္ၾကရသည့္ ရပ္ရြာသီတင္းကၽြတ္ပြဲ လြမ္းမိပါေတာ့သည္။

 

   စစ္အစိုးရေခတ္ ေဗ်ာက္အိုးမ်ား မေဖာက္ရဟု တားျမစ္ပိတ္ပင္ထားသျဖင့္ ေဗ်ာက္သံမ်ား မၾကားရသည္မွာ ၾကာခဲ့ျပီ။ ခုေတာ့ ေခတ္ေျပာင္းခါစမို႔ ခြင့္ျပဳေလျပီလား မသိေပ။ ကၽြႏု္ပ္တို႔ ရြာဓေလ့ေရာ ကၽြႏု္ပ္တို႔ငယ္စဥ္ကကဲ့သို႔ ေပ်ာ္စရာမွ ေကာင္းေသးပါေလစ။ သာသနာေဘာင္ေရာက္ျပီးကတဲက ရြာသီတင္းကၽြတ္ႏွင့္ ေ၀းခဲ့သည္မို႔ ႏွစ္ေတြၾကာခဲ့ေလျပီ။

 

                                 အေဆာင္ေရွ႔ ေဖ်ာက္ကစားေနတဲ့ ေက်ာင္းသားတစ္စု..။      

           ရြာသီတင္းကၽြတ္ႏွင့္ ေ၀းခဲ့သည္မွာ ႏွစ္အတန္ၾကာခဲ့ျပီ။ အမိေျမ သီတင္းကၽြတ္ႏွင့္ ေ၀းခဲ့သည္မွာ ငါးႏွစ္စြန္းခဲ့ျပီ။ ခု အိႏၵိယ ေဒ၀ါလီ( မီးထြန္းပြဲေတာ္) ႏွင့္ ဆုံခဲ့သည္မွာ ငါးႏွစ္ျပည့္ခဲ့ျပီ။ ေဒ၀ါလီ ပြဲေတာ္ ေဗ်ာက္သံေဖာက္သည္မွာလည္း စစ္ပြဲျဖစ္ေနသကဲ့သို႔ ဆူညံလြန္းလွသည္။ သူတို႔ ရုိးရာ သူတို႔ ေပ်ာ္ၾကမည္ျဖစ္ေသာ္လည္း ကၽြႏု္ပ္အတြက္ေတာ့ အမိေျမကို အလြမ္းပိုေစေတာ့သည္။ 

  တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသား ရဟန္းေတာ္ တစ္ပါးအတြက္ ေဒ၀ါလီပြဲေတာ္သည္ သိပ္မဆက္စပ္လွေသာ္လည္း အမိေျမ အလြမ္းေျပအျဖစ္ အဓိပတိလမ္းမၾကီးေပၚ လမ္းေလွ်ာက္ ထြတ္ျဖစ္သည္။ ရာသီဥတုက ခပ္ေအးေအး၊ ေဆာင္းႏွင္းတုိ႔က ခပ္ေဖြးေဖြးမို႔ လမ္းေလွ်ာက္ရသည္မွာ ကဗ်ာပင္ ဆန္ေနေသးေတာ့သည္။ ေက်ာင္းေဆာင္တုိ႔တြင္ တပ္ဆင္လွေသာ မီးရႈး မီးပန္းတုိ႔၏ အလွကိုလည္း ေငးေမာျဖစ္သည္။

    ေဒ၀ါလီအလွ ေက်နပ္ေအာင္ခံစားျပီး ေနထိုင္ရာ ႏုိင္ငံတကာ   ေက်ာင္းသားေဆာင္တုိ႔ ျပန္လာခဲ့သည္။ အေဆာင္ေရွ႔ ေက်ာင္းသားတစ္ခု ေဗ်ာက္ေဖာက္ကာ ေပ်ာ္ေနၾကသည္။ ေဒ၀ါလီသည္ အလြမ္းဓာတ္ခံရွိေသာ ကၽြႏု္ပ္ ႏွလုံးသားကို လႈပ္ခတ္ခဲ့ပါေပ၏။ 
                                                               သိမ္ေမြ႔ဦး (BHU)

သာသနာေတာ္သုံးရပ္

     ဗုဒၶဘာသာတြင္ သာသနာေတာ္ ၃-ရပ္ ရွိသည္။ ယင္းတို႔မွာ ပရိယတၱိသာသနာ၊ ပဋိပတၱိသာသနာ၊ ပဋိေ၀ဓသာသနာတို႔ ျဖစ္ၾကသည္။

             ဤတြင္ ပရိယတၱိ ဆိုသည္မွာ ပိဋကတ္စာေပ သင္ၾကားမႈ ျဖစ္သည္။ ပဋိပတၱိ ဆိုသည္ကား အက်င့္တရား ျဖစ္သည္။ တနည္းအားျဖင့္-သမထဘာ၀နာ၊ ၀ိပႆနာဘာ၀နာ တို႔ကို က်င့္ၾကံပြားမ်ား အားထုတ္မႈ ျဖစ္သည္။ 

        ပဋိေ၀ဓ ဆိုသည္မွာမူ-မဂ္တရား ဖိုလ္တရားတို႔ကို ထိုးထြင္း၍ သိျခင္း ျဖစ္သည္။ ဤသာသနာေတာ္ သံုးရပ္သည္ ကၽြန္းကိုင္းမွီ ကိုင္းကၽြန္းမွီ-ဆိုသကဲ့သို႔ အခ်င္းခ်င္း ဆက္ႏြယ္ အက်ိဳးျပဳေနၾကသည္။

            ပရိယတၱိသာသနာ တည္မွသာ မွန္ကန္ေသာ ပဋိပတၱိသာသနာ တည္ရွိႏိုင္သည္။ မွန္ကန္ေသာ ပဋိပတၱိသာသနာကို အားထုတ္မွသာလွ်င္ ပဋိေ၀ဓသာသနာသို႔ ဆိုက္ေရာက္ႏိုင္သည္။ 

     ဥပမာ-ဆိုရေသာ္ ပရိယတၱိသည္ သစ္ပင္၌ အျမစ္ႏွင့္ တူသည္။ ပဋိပတၱိသည္ ပင္စည္၊ အကိုင္းအခက္ႏွင့္ တူသည္။ ပဋိေ၀ဓသည္ အသီးအပြင့္ႏွင့္ တူသည္။ အျမစ္ခိုင္ခန္႔ ေကာင္းမြန္မ်ားျပား သေလာက္ ပင္စည္အကိုင္းအခက္ ႀကီးမားသန္စြမ္းႏိုင္သည္။ ပင္စည္အကိုင္းအခက္ ႀကီးမား သန္စြမ္းသေလာက္ အသီးအပြင့္တို႔ ဖြံ႔ျဖိဳးထြားက်ိဳင္း၍ အနံ႔ အရသာႏွင့္ ျပည့္စံုႏိုင္သည္။ 

           ထိုဥပမာကဲ့သို႔-ပရိယတၱိသာသနာတည္းဟူေသာ အျမစ္ျပည့္စံု ထင္ရွားစြာ တည္ရွိမွသာလွ်င္ ပဋိပတၱိသာသနာတည္းဟူေသာ ပင္စည္ အကိုင္းအခက္တို႔ တည္ရွိႏိုင္မည္။ မွန္ကန္ေသာ ပဋိပတၱိတည္း ဟူေသာ အကိုင္းအခက္ျဖစ္မွသာလွ်င္ ပဋိေ၀ဓတည္းဟူေသာ အသီးအပြင့္တို႔ကို ရရွိသံုးေဆာင္ၾကရေပ မည္။ တနည္းအားျဖင့္-ပရိယတၱိသာသနာသည္ ကန္ေပါင္ႏွင့္ တူသည္။ ပဋိပတၱိသာသနာသည္ ေရႏွင့္တူသည္။ ပဋိေ၀ဓသာသာနသည္ ၾကာႏွင့္တူသည္။ 

         ထိုဥပမာအရ ကန္ေပါင္ရွိမွ ေရတည္သည္။ ေရတည္မွ ၾကာရွိႏိုင္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ကန္ေပါင္တည္း ဟူေသာ ပရိယတၱိ မက်ိဳးမေပါက္ မပ်က္မစီးေအာင္ အားထုတ္ၾကရမည္။ ကန္ေပါင္တည္းဟူေသာ ပရိယတၱိ ေကာင္းမြန္ခိုင္ခန္႔သမွ် ကာလပတ္လံုး ေရတည္ရွိမည္ျဖစ္သည္။ ေရတည္းဟူေသာ ပဋိပတၱိ ရွိေနသမွ် ကာလပတ္လံုး ၾကာပန္းတည္းဟူေသာ ပဋိေ၀ဓသည္လည္း တည္ရွိေနမည္ ျဖစ္ေပသည္။

          ဤကား ေရႊက်င္သာသနာပိုင္ ဆရာေတာ္ႀကီး ျဖစ္ေတာ္မူခဲ့ေသာ အဘိဓဇမဟာရ႒ဂုရု ေရႊဟသၤာ ဆရာေတာ္ႀကီး (၁၂၅၅-၁၃၅၇) ဥပမာျပဳ၍ မိန္႔ေတာ္မူခဲ့ေသာ အဆိုအမိန္႔ျဖစ္သည္။ သို႔ပါလ်က္ႏွင့္ ခံယူခ်က္ လြဲမွားေနသူအခ်ိဳ႔က ပရိယတ္ကို သင္ၾကားေနဖုိ႔ မလိုပါဘူး။ ပရိယတ္က မဂ္ဖိုလ္ရႏိုင္တာ မဟုတ္ဘူး။ ပဋိပတ္ကမွ မဂ္ဖိုလ္ရႏိုင္တာ-စသည္ျဖင့္ ေျပာဆိုေနၾကသည္မွာ အလြန္၀မ္းနည္းဖြယ္ ျဖစ္သည္။ ထိုသူတို႔ကိုယ္တိုင္လည္း မိမိတို႔စကား ဘယ္သို႔တိုင္ေအာင္ ေရာက္သြားသည္ကို ဉာဏ္ယွဥ္၍ ဆင္ျခင္မိပါမူ ၀မ္းနည္းမဆံုး ျဖစ္ရေပလိမ့္မည္။ 

      ေရႊဟသၤာဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးက-ဘုရားရွင္ကိုယ္စား ထားေတာ္မူခဲ့ေသာ သုတၱန္၊ အဘိဓမၼာ၊ ၀ိနည္း ဟူသည္မွာ ပရိယတ္ပင္ ျဖစ္သည္။ဤပရိယတ္အတြင္းမွ လိုရာလိုရာ ပဋိပတ္တို႔ကို ထုတ္ယူက်င့္ၾကံ အားထုတ္ၾကရသည္။ ႏွလံုးသြင္းၾကရသည္။ ပြားမ်ားၾကရသည္။ ပရိယတ္သည္ ဘုရားအရာ၌ တည္ေသာ ဆရာေပတည္း။ ေသာ ေ၀ါ မမစၥေယန သတၳာ-ဟူ၍ မိန္႔ေတာ္မူခဲ့ျပီ။

        ပရိယတ္တည္းဟူေသာ ဆရာကင္းေသာ ပဋိပတ္သည္ မွားေသာ ပဋိပတ္သာ ျဖစ္သည္။ မွားေသာ ပဋိပတ္ကို အားထုတ္ေသာ ပုဂၢိဳလ္သည္ လမ္းမွားေနေသာေၾကာင့္ မဂ္ဖိုလ္ကို မရႏိုင္ေပ။ တနည္းဆိုရ လွ်င္-ပရိယတ္ဓမၼကၡႏၶာတို႔သည္ ဘုရား၏ကိုယ္ေတာ္စား ဘုရားမ်ားျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ပရိယတ္ကို ပယ္ေသာ ပုဂၢိဳလ္သည္ ဘုရားကိုပယ္သည္ မည္ေတာ့သည္။ ဘုရားကို ယံုၾကည္ ကိုးစားအားထားေသာ ပုဂၢိဳလ္ မဟုတ္ေတာ့ေခ်-ဟူ၍ ဆိုဆံုးမေတာ္မူခဲ့သည္။ 

            ထို႔ျပင္ ေရႊဟသၤာဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးက-ရဟႏၲာ-ဟု ထင္ရွားေက်ာ္ေစာခဲ့ေသာ ဘုန္းေတာ္ႀကီး ဦးသီလသည္ ပဋပတ္အက်င့္ျဖင့္သာ ေနေသာ အရွင္ျမတ္ျဖစ္ေပသည္။ သို႔ရာတြင္ သာသနာအဓြန္႔ရွည္စြာ တည္ေစျခင္းငွါ သင့္ေလ်ာ္ေသာ အရည္အခ်င္းရွိ ရဟန္းေတာ္တို႔ကို ေရြးခ်ယ္ခဲ့သည္။ ထိုထိုျမိဳ႔ရြာတို႔၌ ပရိယတၱိ စာသင္တိုက္တို႔ကို တည္ေထာင္ေစခဲ့သည္။ အားေပးေတာ္မူခဲ့သည္-စသည္ျဖင့္လည္း မိန္႔ေတာ္မူခဲ့သည္။ မွတ္သား သတိျပဳ ဆင္ျခင္ဖြယ္ပင္တည္း။

သာသနာျပဳလုပ္ငန္းႏွင့္ ေဒသဓေလ့

     “ကိုယ့္၀ါဒက်ယ္ျပန္႔ထြန္းကားေစခ်င္ရင္ သူ႔၀ါဒ သူ႔ဓေလ့ကုိ မထိပါးမပုတ္ခတ္ရဘူး”             

                                                                               ဆရာေတာ္အရွင္ေသ႒ိလ

       ေဒးဒရဲမွာျပဳလုပ္တဲ့ အရွင္အာဒိစၥ၀ံသ အထိမ္းအမွတ္ပြဲမွာ ေန႔ခင္းပုိင္းစကား၀ုိင္းျပန္စေတာ့... ေဒးဒရဲ ကြင္းေက်ာင္းဆရာေတာ္က ဆရာေတာ္ အရွင္ေသ႒ိလကုိ... “ဆရာေတာ္... ဒီမွာအခုေရာက္လာၾကတဲ့ ရဟန္းငယ္ေတြထဲမွာ တခိ်ဳ႕က ျပည္တြင္းမွာ ကုိယ္စြမ္းႏုိင္ရာရာက သာသနာျပဳေနၾကတာလဲ ရွိတယ္။ တခ်ိဳ႕ကလဲ ဆရာေတာ္လိုပဲ တစ္ခ်ိန္မွာ ႏုိင္ငံျခားတုိင္းျပည္ေတြအထိ သာသနာျပဳၾကဖုိ႔ ရည္ရြယ္ႀကိဳးစားေနၾကတာလဲ ရွိတယ္။ သူတုိ႔ေတြ မွတ္သားနည္းယူဖုိ႔ ဆရာေတာ္ရဲ႕ ကမာၻသာသနာျပဳ အေတြ႕အၾကံဳကုိလဲ မိန္႔ၾကားပါဦး” လို႔ ေလွ်ာက္ထားပါတယ္။ 

  ဆရာေတာ္ႀကီးက... “သာသနာျပဳတယ္ဆုိတာ ကုိယ့္၀ါဒ က်ယ္ျပန္႔ထြန္းကားေအာင္ လုပ္တာပဲ၊ အေရးႀကီးတာက ကုိယ့္၀ါဒ က်ယ္ျပန္႔ထြန္းကား ေစခ်င္ရင္ သူ႔၀ါဒ သူ႔ဓေလ့ကုိ မထိပါး မပုတ္ခတ္ရဘူး။ ဘယ္ႏုိင္ငံ ဘယ္ေဒသ ဘယ္လူမ်ိဳးမွာ မဆုိ သူတုိ႔ရဲ႕ မိ႐ိုးဖလာ အယူ၀ါဒ ဓေလ့ထံုးစံဆုိတာရွိတယ္။ ဒါေတြကုိ အလကား မိစၧာ၀ါဒေတြ ႐ူးေၾကာင္ေၾကာင္အလုပ္ေတြ ဆုိတဲ့ ပံုစံမ်ိဳးနဲ႔ မေစာ္ကားမိဖုိ႔ အေရးႀကီးတယ္။

      ျမတ္စြာဘုရားပြင့္ေတာ္မူလာတဲ့ အခ်ိန္က မဇၥ်ိမေဒသဆုိတဲ့ အိႏၵိယမွာ ၀ါဒစြဲ၊ အမ်ိဳးဇာတ္စြဲ၊ ဓေလ့ထံုးစံစြဲေတြ ႐ႈပ္ေထြးေနတာေပါ့။ ဒီၾကားထဲမွာ ဘုရားရွင္ ဘယ္လိုသာသနာျပဳေတာ္မူသြား တယ္ဆုိတာ မ်က္ေျခမျပတ္ေစနဲ႔၊ ေလ့လာရတယ္။ အတုယူရတယ္၊ ဘုရားသာသနာျပဳမယ့္ ပုဂၢိဳလ္က ဘုရားကို အတုယူက်င့္သံုးမွေပါ့။ အရွင္ဘုရားတုိ႔ ၀ိနည္းသိကၡာပုဒ္ေတြထဲမွာ ျမတ္မႏႈတ္ရ၊ သစ္ပင္ မခုတ္ရဆုိတာမ်ိဳးေတြ ေတြ႔တယ္ မုိ႔လား၊ ဒါေတြဟာ ေလာကအေနနဲ႔ ၾကည့္ၾကည့္၊ ဓမၼအေနနဲ႔ ၾကည့္ၾကည့္ အကုသုိလ္လို႔ ေျပာစရာ ဘာရွိလို႔တုန္း၊ ဒါေပမယ့္ ျမတ္စြာဘုရားက ‘အဲဒါေတြကို မလုပ္ရ’ လို႔ ဘာလို႔ ပညတ္ထားသလဲ၊ အက်ိဳးမရွိဘဲနဲ႔ မပညတ္ဘူး၊ အက်ိဳးရွိလို႔ ပညတ္တာ” “အဲဒီေခတ္မွာ တခ်ိဳ႕လက္ခံစြဲလမ္းထားတဲ့ ဓေလ့စြဲ တစ္ခုက သစ္ပင္ကုိ ခုတ္ထစ္တာဟာလဲ ဣေျႏၵတစ္ခုရွိတဲ့ သတၱ၀ါကုိ ညွင္းဆဲတာပဲ လို႔ မွတ္ယူထားၾကတာ။ အဟႎသာ ပရေမာဓမၼာ၊ မညွင္းဆဲျခင္းသာ အျမတ္ဆံုးတရား ဆုိတာ ဒီလို အယူအစြဲရွိသူေတြရဲ႕ လက္သံုးစကားေပါ့။ ဒါကုိ ေဖာက္ဖ်က္က်ဴးလြန္ရင္ လူယဥ္ေက်းလို႔ေတာင္ စာရင္းမသြင္းဘူး။ 

         ဒါေၾကာင့္ ျမတ္စြာဘုရားက ကုိယ့္၀ါဒ မက်ယ္ျပန္႔ မထိေရာက္ေသးဘဲ သူ႔၀ါဒနဲ႔ ဆန္႔က်င္ဘက္ လုပ္လိုက္ရင္ ကုိယ့္စကားကုိ နားေထာင္မယ့္သူေတာင္ ရွိမွာမဟုတ္လို႔ သူ႔၀ါဒနဲ႔ မဆန္႔က်င္ေအာင္ ဒီသိကၡာပုဒ္ေတြကို ပညတ္တာ။ ဒါကုိ ပညတ္လိုက္လို႔ ကုိယ့္၀ါဒမွာလဲ ဘာမွ ထိခိုက္နစ္နာစရာ အေၾကာင္းမရွိဘူး။ ဒါကုိ သေဘာေပါက္ဖုိ႔ အေရးႀကီးတယ္” လို႔ မိန္႔ၾကားပါတယ္။ 

         နတ္မွီေတာရ ဆရာေတာ္ႀကီးကေတာ့... “အယူ၀ါဒ ဓေလ့ထံုးတမ္းဆုိတာ မွန္တာ မွားတာ အပထား။ သူတုိ႔က ဦးထိပ္မွာထားၿပီး ေလးစားကုိးကြယ္ေနၾက တာ ဆုိေတာ့ ဒါကုိ ထိပါးပုတ္ခတ္လိုက္ရင္ ဦးေခါင္းကုိ ထိပါးပုတ္ခတ္တာထက္ နာၾကဥ္းတတ္တယ္။ ဒါဟာ ဘာသာ၀ါဒ တုိင္းမွာ ျဖစ္တတ္တဲ့ သဘာ၀ပဲ။ ဘယ္၀ါဒနဲ႔မွ ထိပ္တုိက္မတုိးရဘူး။ 

   ပိဋကတ္ေတာ္ေတြထဲမွာ ျမတ္စြာဘုရားက... အဲဒီေခတ္က ဂိုဏ္းဆရာႀကီးေတြ အေပၚ ေျပာဆုိသံုးစြဲတဲ့ ေ၀ါဟာရေတြကုိ ၾကည့္ပါလား။ တိတၳိႀကီးေတြ၊ မိစာၦ၀ါဒီႀကီးေတြလို႔ ဒီလို ရင့္ရင့္သီးသီး မသံုးဘူး။ သာမညဖလသုတ္မွာ ပါတယ္မုိ႔လား၊ ဂိုဏ္းဆရာႀကီးေတြကို ေခၚဆုိတဲ့ ေ၀ါဟာ ရေတြေလ။ ‘သဃႌ= အေပါင္းအစုေခါင္းေဆာင္။ ဂဏီ= ဂိုဏ္းရဲ႕ေခါင္းေဆာင္။ ဂဏာစရိေယာ= ဂိုဏ္းဆရာ။ ဉာေတာ= ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားသူ။ ယသႆီ= အျခံအရံအသိုင္း၀ုိင္းရွိသူ။ တိတၳကေရာ= အယူ၀ါဒကို ျပဳတတ္သူ။ သာဓုသမၼေတာဗဟုဇနႆ= လူအမ်ားက သူေတာ္ေကာင္းလို႔ သတ္မွတ္ထားသူ’ ဆုိတာေတြဟာ ဘုရားလက္ခံ သံုးစြဲတဲ့ ေ၀ါဟာရေတြ ျဖစ္လို႔ ပိဋကတ္မွာ ထည့္သြင္းၿပီး သဂၤါယနာ တင္ထားတာေတြေပါ့။ ဒါေတြဟာ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ရဲ႕ သူေတာ္ေကာင္း စိတ္ထားကုိ ေဖာ္ျပတဲ့ စကားေတြပဲ။ သူေတာ္ေကာင္းဆုိတာ ဘယ္ေတာ့မွ သူတစ္ပါးကုိ ထိပါးပုတ္ခတ္ မေျပာဘူး” လို႔ ျဖည့္စြက္ေျပာပါတယ္။

      ေဒးဒရဲကြင္းေက်ာင္းဆရာေတာ္ႀကီးကေတာ့ ေဆးပညာလဲ နားလည္ကၽြမ္းက်င္တာဆုိေတာ့... “လူမမာေဆးကုရသလိုေပါ့ ဘုရား၊ အပူလြန္တယ္ဆုိၿပီး ဆန္႔က်င္ဘက္ေဆးေအးေတြ တြန္းတုိက္လိုက္ရင္ တစ္ခါတည္း လူမမာငန္းဖမ္းၿပီး ေသသြားတတ္တယ္။ တျဖည္းျဖည္းခ်င္း ေဆးခ်က္သြင္းရတယ္။ ကိသာေဂါတမီကုိ ျမတ္စြာဘုရားက... တရားေဆးနဲ႔ ကုသလိုက္ပံုၾကည့္ပါလား။ သားေသကုိ ေဆးကုေပးဖုိ႔ ဆုိတာဘယ္လိုမွ မျဖစ္ႏုိင္တဲ့ ကိစၥပဲ။ ဒါေပမယ့္ ဟုိက အားကုိးတႀကီးနဲ႔ လာတာ။ ေသာကမီး ကလဲ ေတာက္ေနတာ။ တရားေဟာလိုက္ရင္လဲ ေသာကပူနဲ႔ တရားအေအးနဲ႔ ေျဖာင့္ေျဖာင့္ဆန္႔ က်င္ေနေတာ့ အက်ိဳးမရွိတဲ့အျပင္ တရားကုိ ကလန္ကဆန္ လုပ္မိလို႔ ဓမၼႏၲရာယ္ ျဖစ္ဦးမယ္။ ေသသူဆုိတာ ကုလို႔ ရတာမ်ိဳးမဟုတ္ဘူး လို႔ တုိက္ရုိက္ႀကီး ေျပာလိုက္ျပန္လဲ အပူမီးေတာက္ေနသူ အတြက္ ေနပူက လာသူကို အရိပ္ကေန ဆီးကန္လႊတ္သလို ျဖစ္သြားမွာ။ ဒီေတာ့ ျမတ္စြာဘုရားက သူ႔အပူသူ ၿငိမ္းႏုိင္ေအာင္ ပရိယာယ္နဲ႔ အိမ္က မုန္ညင္းေစ့ ရွာခိုင္းတယ္။ မရေတာ့ ‘ေသတယ္ဆုိတာ အိမ္တုိင္းနဲ႔ ဆုိင္တဲ့ တရားပဲ’ လို႔ သေဘာေပါက္ၿပီး ေသာကအပူေအးသြားေတာ့မွ တရားေရေအးတုိက္ ေကၽြး လိုက္ေတာ့ အနာနဲ႔ေဆး တစ္ခါတည္းကုိက္ၿပီး အရိယာ ျဖစ္သြားသလိုေပါ့။

      ျမတ္စြာဘုရားရွင္ရဲ႕ ဒီလို နည္းပရိယာယ္မ်ိဳးကုိ ေလ့လာအတုယူရမွာေပါ့” လို႔ ေကာက္ခ်က္ခ်ျပၿပီး စကား၀ုိင္းကုိ ရပ္နားလိုက္ပါတယ္။ “နာတိမေညထ ကတၳစိ နကိဥၥိ= ဘယ္အရပ္မွာ မဆုိ ဘယ္လို ပုဂၢိဳလ္တစ္စံု တစ္ေယာက္ကုိမွ် မထီမဲ့ျမင္ မျပဳပါေစလင့္”

                                                                           ဓမၼေဘရီ အရွင္၀ိရိယ